хувийн бус хувьсгалын тэрэгний түлхүүрийг зоомогц зам зааж, зүг чиглүүлэгч дөрвөлжин хар хайрцаг нь тэр өдрийн нэр усыг хэлдэг шидтэй. "өнөөдөр, 4 дүгээр сарын 8, үнэнч нохой Хачи-гийн өдөр" гэнэ.
бидний монголчуудыг Бүгд Найрамдах Улсаа төвхнүүлэхээс ойролцоогоор нэг жилийн өмнө энэхүү арлын хойд нутагт байх Акита гэдэг мужийн нэгэн айлд, японы "уугуул" нохойн хувьд үүсэж тархсан нутгийнхаа нэрийг зүүж төрөл зүйлчлэгддэг "акита" үүлдрийн нохой гөлөглөж, удалгүй паацгар гөлөг хурдан галт тэрэг хөлөглөн нийслэлд хүрэлцэн ирж, одоогийн Токиогийн ИС (манайхаар бол МУИС базарваань ккк)-ийн нэгэн ...

өглөө, өөрийгөө өргөж өөд нь татах гэж сонссон дуу. Үтада дажгүй шүү. хоолой нь, өөрийнх нь аяглаж байгаа нь.. харамсалтай нь, заримдаа стаилист нь түүнд атаархснаасаа болж, боож үхэхгүйн тулд хонзонгоо тайлж гачан гачан юм өмсгөдөг байх.

урд шөнө зүв зүгээр зүүдэрхүү зүүд зүүдэлжийснаа гэнэт айхтар тод бөгөөд гайхалтайгаар өрнөөд.. гарт баригдаж, биед мэдрэгдэж.. сэртхийлээшд ккк.. юу зөгнөсийм, хэнмэдэхэв.

бичжийснаа гэнэт сонин санагдаад бьак спэисээ дарчихлаа...больчихлоо.. дараа өөрөө санаж байхын тулд тун товчхон: ..толгой.. гар.. хүйс.. хархан үс.. нүд, ам.. хугацаана...

хүн гээч бусдын үйлдэл, үг яриа болон хүрээлэн байгаа орчинд болж буй үйл явдал, өөрчлөлтөөс өөрийн л шанаганы хэмжээгээр, өөрийн л хутгаж авч дийлэх давтамжаар хутгаж авах нь аргагүйм. ер нь тэгээд өөрийн хэр, үзэмжээр буюу өөрийн шанаганы хэмжээгээр ангилсан буруу зөрүү ойлголт, түүнийгээ үнэн зөв гэж муйхарласан мунхаг үнэмшил дунд амьдарсаар насыг бардаг байх. гэхдээ жаахан баримжаатай айн. юугаар баримжаалахав гэж үү? өөрийгөө хэрхэн үздэгэв гэдэг чинь том баримжаа шүү дээ. дөвийлгөөд байх ч , дараад байх ч аль аль нь утгагүйм. заззз иймийм бичкээкүймаа.

энд бөөн юм болжийнаа, хойд солон...

зиа... өнөөдөр энэ хэдэн цэцгийг тамлана аа.. ойрд амьдрал улам утгагүй санагдаад байгаа. утгажуулах кампаанит ажлын эхний сард өөрийгөө сэтгэл санаагаар өргөхийн тулд цэцэг ногоо тасдаж, тамлаж тарчлаан эд бахаа хангах ба энэ явцдаа амьдрал ба үхлийн тухай эргэцүүлэх замаар амьдрах бол сайхан бөгөөд хосгүй эдийм хэмээн итгэж үнэмшиж авах гэж мэгэх яахав ээ.. ойрд онцгүй байгаа нь үнэн л дээ. гэхдээ тоохчгүү. цэцэг ногоо оролдонхон, цэнхэр тэнгэр өөд хяламхийнхэн... гэснээс бид юуны тулд амьдардаг байхав? бидний амьдралд энэ доорх цэцэгний хэрийн үнэ цэнэ бий болов уу? 
.. гэнгүүт тэгээл битг...

өнөөхийгөө холдуулж байж зурагтын дэлгэцийг бүтэн ил гаргав. өглөө яарч сандран гарахдаа нарны шил авах гээд нааш цааш нь зүтгүүлж байж зурагтаа хаачихаж.

түрийвч хатагтайн нүдийг дарж, чихийг таглаж байж авсан эд. хөөрхий минь, нүд чихийг нь таглаад байхаар ч хатагтай биш л дээ. нүд нь улайж, сүүмийж сөлийн, чих нь хатуурч, омогных нь цоорхойд ойрд ээмэг углаагүй амьтныг улам шооконд оруулахгүй л гэж тэр.

харсан цагаас хойш авмаар болоод байж сууж болоогүй гэх нь хайшаам, авчихвал көөмөн зүгээр ээ гэсэншүү юм боджийснаа гэнэт гүйж гараад... очтол нэг нь байдаггүй ээ.. уур хүрээд, урам х...

тэгээд л бодчий.. намайг сорьж байгаа гээд л.
тэгэнгүүт онгироо нь хөдлөөд сорилыг давж гарий марий гэж бодогджийшд.
ер нь хүн бага балчир насандаа, өсвөр насандаа, идэр насандаа учиргүй их хайрлуулж өсөх, дардан замаар таварган жирийх дэмийм шигээ.
аль болох эртнээс л элдэв хатуу хөтүүг үзэж байсан нь дээрийм байна... гэж ойрд бодогджийна.
намайг сорь сорь... тэгээд сөхрөөд унах гэхээр нь тавла тавла... би цагтаа бишгүй л сайхан зүйлс амссан. түүний төлөөс болгож сөхрөөх хэрэгтэй бол сөхрөхөөс өөр яахав.
харин сөхрөөд өндийхөд өвдгөө гөвөх зай өгөөрэй дөө.
нэг иймэрхүү. хэнд ч, юунд ч...

хамгийн гадна талын зузаавтар ханыг хайлсан төмрөөр бүрхэж.. тэр төмөр бүрхэвч цахилгаанд залгагдаад, үе үе гүйдэл гүйнэ. гүйдэл гүйх тоолонгоор төмөр бүрхэвч агшиж тэлнэ. агшиж тэлэх болгондоо дороо агуулж байгаа тархины нялцгар эдийг хага нэг базаж, хайхрамжгүй сул нэг орхино. тархины хананы мэдэрч дийлэх амьд эс бүр тэр гүйдлийн амсуулах өвдөлтийг дамжуулах гэж байдаг хүчээ дайчилна. удалгүй мөнөөх төмөр бүрхэвч хавийг хайран хайлж, олон жижиг үрлэн хэсгүүд болж хуваагдан ийш тийш цацагдана.. нуугдах ховил олж аваад зүрхний хэмнэлээр нэг томорч, нэг жижгэрч, тэгэх бүртээ тэр хавьдаа тэсвэрл...

сэтгэл ба санаа мэтийн хэзээ ханах нь үл мэдэгдэх нөхдийн шахалтаар өөртөө хиймэл "хэрэгцээ" бий болгож, түүнийгээ хангахаар шар нар бор хоногийг "тэмцэн" өнгөрөөж, олдсонгүй гэж гуниж, олзлогдсонгүй гэж туниж, тэр хавийн хүмстэй өөрийн байдлыг харьцуулан шаналах юутай бэрх.

хүний орчлонд амьд байгаадаа, хэвтэрт орохоор хууч өвчингүйдээ, хүйтэнд хөдрөх хөвөнтэй навсгар дээлтэйдээ, халуунд хөлс арчих хоёр сайртай сарвуутайдаа баярлах хэрэгтэйм. өөр юу хүсэхэв. мэндлэхэд баярласан аав, ээжтэй байсандаа, махийхад тулах үнэнч цөөн найзтайдаа, магнай хагартал баяр бэлэглэсэн сайхан хүмүүстэй учи...

өнгөрсөн жилийн адаг хавьцаа Токиогийн баруунчаа байх Такаозан гэдэг ууланд бидний зоригт нөхдүүд мацан гарч, уулын орой дээр алсын бараа ширтэнгээ улс орныхоо ирээдүйг шүүн хэлэлцсэн билээ. үр дүнд нь дэлхийг хамарсан эдийн засгийн хямрал сайхан эхэлж, өрнөж, хөгжиж...улмаар батжин суурьшиж байна.
тэрхүү мацалтын явцад зарим нөхдийн маань урьд хожид үзэж хараагүй юм хум, үйл явдалтай учирч, бид нийтээрээ ихэд баясан хөгжсөн юм. тэдний заримын учрыг олохоор мулгуу би мөчид ухааныхаа, мөлгөр тархиныхаа мини түвшинд энд тэндээс өвдөл цөвдөл цуглуулснаа өргөн барьжийна.

гэдэг энэ дээрх өгүүл...

Аристотель гэдэг хүн:

“Ертөнцийн төгс төгөлдөр нь гагцхүү дутуу юмгүй, илүү юмгүй байдагт л оршино”

гэж гэнэшүү.

өөрт байгаа илүүгээ
тайрч
танаж
хасаж,
өөрт байхгүй дутуугаа
гүйцээж
нэмж
нөхье.

миний хувьд дээд уруул дээгүүрх сахал үсээ авахаас эхлэв...

шаррррррррррр... ёоёо.. үхлээ үүүее.. дараа болыдо хорвоо минь..

андуураад бөндгөрийнхөө үсийг мулзалцан

...

би хараачгүү, Аса-н барилдахыг.
барилдаад.. дуусаад.. барилдааныг нь удаашруулсан бичлэгээр дахин үзүүлж байхад нь баруун нүдээ анижийгаад зүүн нүдээрээ үзлээшд. барилдахыг нь үзэх гэхээр гэдсэн дээр нэг хүнд юм дараад байгаам шиг өвдөөд ккк. тэгсэн, давцан. нэлээн чардайв уу, яав. гэхдээ саак оо, саак.
эдр, японууд, Аса-н яаж унаж, өвдөг тохойны гэмтлээр түрий барин яаж энэ башё-г алгасч, яаж шалдаа бууж, яаж "ичгэвтрээр" зодог тайлах бол, өнөөх сагсуу бүдүүлэг монгол чэннн.. гэж хүлээж байтал эхний өдрийн барилдаанд ямар ч болов давчихлаа. больж, муу японууд. танхимд орж очихоос нь авахуу...

үүний өмнөх бичлэг нэг л биш ээ. эхлээд дундаасаа тасарч "нийтлэгдээд" (нийтлэх гээлллл нэх лакк үг тээ ккк), дараа нь оруулсан зураг маань том жижик болоод, дараа нь... дараа нь... бүх сэтгэгдэл устаад, тэгэнгүүтээ буцаж хэвэндээ орохдоо "?" тэмдэг болцон байдаг байшд. тасарсан хэсэг нь ноорог дээр болохоор байгаадийдаг.
Алмасын хэлснээр бол гитадын нэгмуу тагнуул болоог эм ээнд нэвтэрч ороод  баахан пучигнуулсан гэнэ үү. тэрхүү хорлон сүйтгэх үйл ажиллагааг манай Алмас гилс милс илрүүлээд, үхтлээ тэмцээд, болоог эм ээнээ тавиад туучих шахах нь уу... гэтэл шууд ялааллл, бүх хорлогдсон болоог...

ии мээмээс оруулж үзэв.. сонин нэртэй саит шүү, үгсийн санд нь мээм гэдэг үг байдаг хүмст бол ккк

мээм ... мээм.. гэсэн эрчээрээ "мишээл" гэдэг дуу оруулчихлаа.

ингэж л том мээм болж ордын байх даа? Атмаан аа?

сайн муу, сайхан муухай, эерэг сөрөг, энхрий хэрцгий...

энэ бүхэнд дасан зохицох хүртэл л цаг орох юм даа. тэр цагийг амьдрал гэе.

гэснээс Улаанбаатарт машааны явдал дунд сормуусаг орлон сөрвийсөн хэдэн сөөсгөх тачир үсийг будна гэж байхгүйг илрүүлцэн байжийна, би.
- монгол гэрэл дохионы солигдох нь түргэн
- монгол зам энхэл донхол ихтэй
- ямар ч бөглөөн дунд монгол жолооч бол яаж ийгээд ухас ухасхийж урагшлах монгол эрмэлзэлтэй
- аятай мөч хүлээн сормуусагны будагны сойзыг ил барьж удаан явахад хатах аюултай, монгол агаар хуурай
- боломж гараад будаж байхад онгорхой цонхоор гэнэт б...

зиа... энд нэг хүйтрээд нэг дулаараад, энэ дунд нь би өдөн дээл, өнөөх хөвөнтэй бор дээл хоёрынхоо хооронд тэлээлээд л.. зовж гүйцлээ. шинэ жил гээч юм болкээл байгаа болтоймаа даа? үүний өмнөх бичлэг дээр бас асууцан байжийгаа. хүмүүс хариулахгүй л байхын.
яджийхад би өөрөө мэджийж яагааллл асуугаад байгаам дээ..  баталгаажуулкээд байгааму, итгэж өгөхгүй зовоод байгааму.. хайшаа ч юм. хариулсан хүнтэй нийлж шинэ жилийг муулкээд байгааму, сайлкээд байгааму.. ойлгох ч юм алга.
ер нь би өөрийгөө ойлгохоо байгаад асар уджийшд.. баргалжил.. баргалжил.. зуун жил. зуун жилийн ганцаардал гэдэг шиг...

...

дээр үед ээ... баргалжил өнгөрдгийн өнгөрдөг сард Токиогийн баруунчаа байх Такаозан гэдэг ууланд бидний зоригт нөхдүүд мацан гарч, уулын орой дээр алсын бараа ширтэнгээ улс орон, эх дэлхийнхээ ирээдүйг шүүн хэлэлцсэн билээ.
үр дүнд нь дэлхийг хамарсан санхүүгийн хямрал сайхан "хөгжжийна".

тэрхүү мацалтын явцад зарим нөхдийн маань урьд хожид үзэж хараагүй юм хум, үйл явдалтай учирч, бид нийтээрээ ихэд баясан хөгжсөн юм. тэдний заримын учрыг олохоор мулгуу би мөчид ухааныхаа, мөлгөр тархиныхаа мини түвшинд энд тэндээс өвдөл цөвдөл цуглуулснаа өргөн барьжийна. буруу зөрүү байваас хэлнэздээ.
...

Хязгаарлалттай бичлэг байна. Та хэрэв үзэх эрхтэй бол энд дарж орно уу.

хажууд суух япон эмэгтэй цагт 1-2 удаа, заримдаа 2-3 удаа хуйхаа маажчихаад хурууныхаа үзүүр, хумсныхаа завсархийг үнэрлэж таашаал авах нь асарррр өтгөн ширэлдсэн урт гэзэгтэйн тул хуруу маань хуйхандаа хүрэх нь байтугай зүглэхээс халширдгийн улмаас сардаа нэг угаахчаан болдог надад юуны хамаа байхуудэ..

гэснээс энэ үсээ яаая даа... шоооол өөр болгомоор санагдаад байхым. энэ юуныхав? энэ өөрчлөлт хүсжийгаагийнх уу?

гэхдээ сардаа 2 угаадаг лав болохгүй ээ. угаахгүй л өөрчлөх юм хуна.

...

...

энэ нэг ийм хөөрхөн дууны үг байгаам. нэлээн дээр олж сонссым.

гэснээс өнөөдөр, өөрийнхөө урт удаан хугацааны туршид хийж ирсэн зарим нэг үйлдлийн учрыг бараг олон алдаад, дүн шинжилгээ хийгээд ккк.., эерэг тал руу нь эргүүлэхээр шийдтэл бас болсонгүй. учир шалтгаан нь зөвхөн надад байсангүй еэ.э.э.э... ай хө.. хундага минь ээ.э.э.э.э... хө.ө.ө.өөөө.... дуулж байгаа хэмээн өөртөө итгэн ёнгиносоор одовой. 

гээсэн өөрийгөө олох эсвэл анхнаасаа өөрийгөө хайж олох гэдэг хамгийн ...

зээ... залхжийна шүү. ядарчийна. бүгдийг нь хамж хуулж хаяад эхнээс нь эхлэхиймсан.

тэр тэр тэр тэр алдааг давтахгүй. энэ энэ энэ энэ боломжийг алдахгүй... этр гээл.

шал дэмийрцийн.

за тэр бүтэхгүй санаашрал ч яамай. лам багшийнхаа шившиж, зангидаж өгсөн хадгийг юу яаая даа.. тээ?

гэгээрэх --- эрдэм

шүтэх --- мэдлэг

шашин --- их сургууль

юм даг уу даа. аа ... сурч боловсрох бол бидний "энд" ирсэн зорилго... заззззз... тэнэг зүйрлэл. дараа тэгжийгаад амьдралаас ядраагүй байхдаа дахиж үзнээ.

...

25-17 нарита гэцэн дугаартай, “бид хуулиар зөвшөөрөгдсөн хүрээнд хурдална”, “бид эх дэлхийд ээлтэй эко-жолоодлого хийнэ” этр гээд бичкэн үсгээр бөгсөн дээрээ сийлчижээ бас, 4т-ын болтой ачааны машаан урд давкиад л давкиад л..

овоо манай талын этгээд байв шифф. эгнээ байр майраа гялс зялс солиол, шурххх шурхххийгээл. би араас нь.. хормойдоолл, бас экологлог царайлчаалл. хөнгөн араагаар хурдан явах чинь лавдаглаг лаглаг экологлог биддэ? түлшний шаталтын ашигт үйлийн коффцээнт моффцээнт... наасссан.

энд хаа нэг авхаалж самбаатан, сэргэлэнчүүдийнхнээс машаан барьчихсан явах бөгөөд надад их дот...

бороотой, манантай.

8 цаг 34 минут.

гүүрний төгсгөлд байх автобусны буудал дээр өнөөх жижигхэн эмэгтэй сууж байна. өнгө алагласан хээ хуартай, ганган ягаан шүхэр барьчихаж. түүнтэйгээ ижилсүүлэн гоёмсог цүнх энгэртээ унжуулчихаж. сандал үгүй тул замын хашлага дээр сууж байна. тогтож харахгүй л бол сууж байгаа, зогсож байгаа нь анзаарагдахгүй шахам. хэдэн минутын өмнө хойно гарвал өглөөд “тааралдахгүй” өнгөрнө, түүнтэй. дандаа л инээчихсэн эсвэл инээмсэглэчихсэн суух нь заримдаа оюун санаа нь цоо эрүүл эсэхэд эргэлзмээр. гэхдээ л түүнийг хараад урам орох шиг болно. энэ саарал өдрүүдийг би ч ...

Навч болъё, би

Намайг тасд, чи

Хатаж хатуурхаар, бие минь

Хага базаж хатуурх чи минь

Бутран унах үртсийг

Бүү хадгал, үлээ

 

чөлөөлөгдөхсөн...

дасаагүй бол, дүүрэнд
давах л байсан, хоосонг

дассан ч байсан, дүүрэнд
давах л болно, хоосонг

дээр бас юу ч гэж донгослоо доо би, нэг иймэрхүү хэдэн үг бомборолдуулсан... 
аа гэхдээ...аль нь ч байсан би "би"-гээрээ л үлдвэл барав. 
мэдээж хоол хүнсний тухайм. идэх юмны тухайм. амьдралаас өөр юу ч хүсэх билээ.. 
тэжээл хэнд ч, юунд ч чухал.

ханиад хүрсэн. хоолой гэж уугидаг тамхи татдаг авгайнхаас ялгарах юм алга.. 
парр парррхийгээл.. 
ховорхон ч, би бас хаа нэг тамхи зуучихвал ч зуучихна шүү, мэдээж өөр тамхи. 
бас хамар най алга. үнэрлэхүй нойл заасан. доторх орчин нь тун чи...

энэ дууг дүнкүүртлээ сонсовшд. 

 
подынхоо трансмиттийг хураалгачихсан хүн одоо яая гэхэв, өглөө гарахынхаа өмнө яаран сандран шүүрч авсан сд нь мэга хит хэдэн он ч гэнэв, тийм сд байж таараад, түүн дээр энэ дуу байж таараад, сонстол таалагдаж таараад, бусад дуу нь шал гачан байж таараад... ирэх очих хоёр цаг гаруйд өөр хоёр дуутай ээлжлүүлээд л эргүүлээд байлаа. 
хоолойд нь шилэн бөмбөлөг эргэлдүүлээд байгаам шиг л дуугарахым.... даагэнннннхам дэивввввь... даагэнннннхам дэивввввь... тэгш хэмгүй ч юм уу... тааж болохгүй өнгө рүү шилжээд л, анх сонсоход.
гэснээс энд сэрүүсээд арай намаршу...

"өөрийгөө юунд буруутгаж зэмлэнэв? өрөөл, чамайг тэртэй тэргүй хэрэгтэй үед нь "авч хэлэлцэх" л юм чинь... яадын" гэж Аинштаин нэгэнтээ хэлснийг би нэгэнтээ олж уншиж, нэгэнтээ хаа нэгтээ бичиж билээ, дээр үед ээ, баргалжил өнгөрсөн зуунд. тэр үед “аааханнгг .. аааханннгг ..” гэсгээд мартсан. 

харин Улаанбаатарт нэгэн эрхэмтэй уулзахад бас нэг иймэрхүү утгатай зүйл хэлсэн нь яг одоогийн надад асар олзуурхууштай байв. тэгээд олзолцон. тэгээд үе үе өөртөө сануулан хэлж, бүр өнөөх сэгсгэр Аинштаин хэлсийм чинь үнэний ортой хэмээн баталгаажуулж сууна. тэгээд... тэгсэн хэрнээ л өөрөө өөрийгөө ав...

УБ-д байх хэд хоногтоо үрүүль дээрээ араатай тэрэг ирэнтаалдсан чинь ирээд хувийн биш хувьсгалын тэргийг барихаар зүүн гараа хий савчаад хэрэндээ эвгүйтэв дээ. яджийхад нөгөөх нь мехааник тэрэг. 4 тн-н сайхан траак бий. түүнийхээ тэвшинд хавийн ногоочдын төмс болон хүнсний ногоог дүүргэж аваад л Дүнжингарав зах руу гараад жийчинэ шүү дээ. амандаа бол зах дээр хиит болжийгоо зохиолын дуу гингэнээстэй. хаа нэг бэлмоорканаал тамхиа баагиулсан шиг хааз гишгэж явахад ногоочин өвөө нарын нүд над рүү зоогдоостой үэхэхэхэ.
за тэр яахуу.
хэрвээ би жолооч байсан бол тийм л байх байсан. хэрвээ би намар...

намар морилонгуут
навч одонгуут
нэг дурлал өндөрлөнгүүт
нэжгээд дурсамж хөглөрөв

нийлүүлж баглаад тонилгосугай

арван гурав, арван тавын хооронд ганц уулзвар
ай чи юутай хол, ганц уулзмаар

такси явахгүй зайд
түүний сүүдэртэй цонх
түүний хээтэй хонх
тэгэвч цээж ханх